🚀 5 Lời Khuyên Vàng cho Người Học AI và CNTT từ Chuyên Gia 15 Năm Kinh Nghiệm
-Tác giả: Viet Nguyen - Senior AI Engineer
-Facebook: "https://www.facebook.com/vietnh1009"
Xin chào các bạn,
Mình đã học và làm trong mảng CNTT được hơn 15 năm nay rồi, và trong đó thì quá nửa thời gian là về AI. Trong video này mình xin đưa ra cho các bạn 1 vài lời khuyên mà mình thường nói với các bạn học viên của các lớp học online mà mình dạy, về việc làm sao để có học và phát triển trong lĩnh vực AI nói riếng cũng như CNTT nói chung 1 cách hiệu quả và vững chắc nhất. Những lời khuyên này dựa trên chính những trải nghiệm mà bản thân mình đã đúc kết được.
📖 Học tiếng Anh
Điều đầu tiên mà mình luôn khuyên các bạn trẻ học IT, không phải là hãy học ngành A, ngành B, ngành C, mà là hãy học tiếng Anh. Bất kể các bạn có định hướng theo ngành hẹp nào trong lĩnh vực CNTT, bất kể các bạn muốn học về phần cứng hay phần mềm, bất kể các bạn muốn theo mảng web, game, app, network hay AI, thì tiếng Anh là kỹ năng mà các bạn bắt buộc phải có.
Tiếng Anh vô cùng quan trọng và hữu ích đối với dân IT:
- Giúp dễ dàng tìm kiếm tài liệu, thông tin
- Nhiều khóa học chất lượng trên Coursera hay Udemy được dạy bằng tiếng Anh
- Dễ dàng tìm giải pháp cho các lỗi trên Google hay Stackoverflow
- Giao tiếp với đồng nghiệp hay đối tác nước ngoài, mở rộng cơ hội nghề nghiệp
Ngày nay, tiếng Anh đã rất phổ cập. Nếu trước đây có tiếng Anh là một điểm cộng khi đi xin việc, thì bây giờ, có tiếng Anh là để không bị dính điểm trừ. Trong một thị trường cạnh tranh mà ai cũng có tiếng Anh, bạn không biết tiếng Anh là bạn đã tự thu hẹp cánh cửa tìm việc của mình đi rất nhiều rồi.
🏃♂️ Hãy đi chậm thôi !!!
Có 1 lỗi mà rất nhiều bạn trẻ khi mới học lập trình mắc phải, đó là các bạn học rất nhanh. Nhanh ở đây không phải là các bạn tiếp thu nhanh, mà là các bạn học 1 cách ào ào, chưa học xong cái này đã học sang cái khác.
Thông thường khi học ngôn ngữ lập trình, các bạn sẽ được làm quen với những kiến thức cơ bản như cú pháp, kiểu dữ liệu, toán tử, vòng lặp. Những kiến thức này nhìn chung là khá đơn giản, và nếu các bạn có tư duy tốt hay nền tảng toán vững chắc từ cấp 3 thì sẽ không mất nhiều thời gian để hiểu được. Nhưng đấy cũng là lúc mà vấn đề này sinh ra: Các bạn lúc này thường sẽ học tiếp các kiến thức nâng cao hơn, thay vì thực hành để thực sự thành thục những kiến thức cơ bản kia.
Luôn có 1 khoảng cách giữa lý thuyết và thực hành. Những lý thuyết mà các bạn được học thông qua sách vở hay khóa học online thường ngắn gọn, đơn giản và tổng quát để dễ tiếp cận cho phần lớn người học. Chỉ khi bắt tay vào giải các bài tập, các bạn mới được tiếp xúc với các trường hợp, các biến thể khác nhau của kiến thức đó, và chỉ khi nào hoàn thành chúng thì các bạn mới được coi là đã nắm được kiến thức 1 cách trọn vẹn.
Một lỗi nữa mà rất nhiều bạn hay mắc phải, là mới học nhưng đã thích làm project lớn. Ví dụ:
- Vừa mới học về web nhưng đã lao ngay vào làm 1 website hoàn chỉnh
- Vừa học làm app đã muốn làm 1 app với đầy đủ chức năng
- Vừa học làm game đã nhảy vào thiết kế game đồ họa phức tạp với các tương tác vật lý giống thật
- Mới học AI vài buổi đã muốn làm các mô hình Deep Learning nhận dạng đối tượng phức tạp, hay thậm chí muốn học cách để code được app giống như ChatGPT
Các bạn nên hiểu là khi các bạn mới bắt đầu học, tích lũy kiến thức là ưu tiên hàng đầu chứ không phải là xây dựng sản phẩm. Mọi thứ đều phải được xây dựng từ từ chứ không thể nào vèo 1 cái các bạn thành master luôn được.
💻 Code nhiều
1 lỗi nữa mà mình thấy có rất nhiều bạn học AI/IT mắc phải, đó là đọc rất nhiều sách hướng dẫn, chăm xem video dạy lập trình trên Youtube, học hết khóa lập trình này rồi lại học sang khóa lập trình khác, nhưng cái quan trọng nhất là thực hành, thì lại rất lười.
Đúng là người ta thường nói là tư duy lập trình mới là thứ quan trọng, còn ngồi gõ code thì chỉ là thực hiện hóa ý tưởng, thuật toán thông qua những dòng lệnh. Tuy nhiên nếu các bạn làm IT mà không biết code, thì ý tưởng của các bạn mãi mãi chỉ nằm trên trang giấy mà thôi.
1 cầu thủ bóng đá muốn sút bóng giỏi thì anh ta phải tập sút cả nghìn lần. 1 vận động viên điền kinh muốn chạy nhanh thì anh ta phải tập chạy hàng ngày. Và tất nhiên rồi, 1 lập trình viên muốn code giỏi, thì anh ta phải code nhiều. Các bạn càng code nhiều, các bạn càng "vỡ" ra nhiều thứ, càng tích lũy được nhiều kinh nghiệm cho bản thân mình. Các bạn code càng nhiều, chắc chắn các bạn sẽ gặp càng nhiều lỗi. Tìm và sửa lỗi cũng là 1 kĩ năng vô cùng quan trọng của lập trình viên.
Không có cách nào giúp hiểu lý thuyết tốt hơn là thông qua thực hành. Khi các bạn code đủ nhiều, các bạn nhiều khi sẽ hình thành phản xạ vô điều kiện, là nhìn vào vấn đề 1 cái là các bạn sẽ bật ra luôn là sẽ phải code như thế nào, dùng thư viện gì để giải quyết được vấn đề đó. Có công mài code, có ngày nên coder.
🔥 Chủ động
Khi đi học
Hãy cố gắng luyện tập thói quen tự tìm hiểu, thay vì phụ thuộc và giảng viên hay bạn bè. Hãy chủ động tìm hiểu trước nội dung sẽ học trước mỗi buổi lên giảng đường, bất kể môn đó là về lập trình hay về cái gì đi nữa. Một khi các bạn đọc trước, tìm hiểu trước nội dung học, khi lên giảng đường nghe thầy cô giảng, các bạn sẽ rất dễ tiếp thu kiến thức.
Trong quá trình học, khi gặp lỗi, hãy tự tìm cách sửa trước. Có thể lần đầu tiên sẽ mất nhiều thời gian. Nhưng một khi bạn sửa được lỗi đó rồi thì kiến thức đó, kinh nghiệm đó sẽ là của các bạn. Sau này bất kì khi nào các bạn gặp lại lỗi đó thì các bạn cũng sẽ sửa rất nhanh.
Khi đi làm
Khi các bạn đi làm, nhất là các bạn junior, chúng ta thường sẽ có suy nghĩ là sẽ có 1 anh/chị senior hướng dẫn, giúp đỡ và chia sẻ kinh nghiệm cho chúng ta. Điều này vừa đúng vừa không đúng:
- Đúng là thường công ty sẽ cử 1 người có kinh nghiệm kèm cặp, giúp đỡ bạn khi bạn mới vào làm.
- Nhưng không đúng ở chỗ, hướng dẫn, kèm cặp hay chia sẻ kinh nghiệm không phải là thứ mà họ BẮT BUỘC phải làm.
Việc các senior chia sẻ cho các bạn những gì, đến mức nào hoàn toàn phụ thuộc vào giao tiếp, thái độ cũng như sự chủ động của bạn. Nếu bạn cho họ thấy bạn là người cầu thị, biết trên dưới, chủ động học hỏi và và đặc biệt là việc chia sẻ kiến thức, kinh nghiệm với bạn cũng giúp cho công việc của họ diễn ra suôn sẻ hơn, thì có thể họ cũng sẽ vui vẻ chia sẻ với các bạn (nhưng chỉ là CÓ THỂ thôi nhé).
Tóm lại, trong học tập cũng công việc, hãy chủ động. Bạn không thiệt đâu.
🎓 Không ngừng học hỏi
CNTT là 1 lĩnh vực phát triển rất nhanh, đặc biệt trong những năm vừa qua, cùng với sự bùng nổ của AI. Những kiến thức là mới trong 1 vài tháng trước, giờ đã là cũ rồi.
Nếu các bạn xác định mục tiêu của bản thân là trở thành 1 lập trình viên, hay nói rộng hơn là 1 người làm trong ngành CNTT, các bạn nên xác định luôn rằng chặng đường trước mắt các bạn sẽ kéo dài vô hạn, không có điểm cuối. Bất kể các bạn là junior vừa mới chân ướt chân ráo bước vào nghề hay là 1 senior với chục năm kinh nghiệm, sẽ không có thời điểm nào các bạn có thể ngưng học tập, tiếp thu kiến thức mới.
Vì sao? Vì nếu các bạn dừng lại, các bạn sẽ:
- Không theo kịp tốc độ phát triển của kỹ thuật, của công cụ, của yêu cầu công việc.
- Bị những người khác bỏ lại phía sau.
Ví dụ trong ngành AI:
- Các mô hình Deep Learning mới ra mắt liên tục
- Nếu không thường xuyên update bản thân, bạn sẽ không biết mô hình nào phù hợp với dự án đang làm
- Cùng 1 mục tiêu, người khác sử dụng mô hình mới, nhỏ, nhẹ, hiệu suất cao, bạn dùng mô hình cũ, nặng, ngốn phần cứng, hiệu suất thấp, là bạn đã thua rồi
Mình hi vọng những chia sẻ này có ích cho các bạn trong quá trình theo đuổi AI cũng như bất kỳ ngành hẹp nào của CNTT 😎